طراحی مدل ریاضی زنجیره تامین قطعات یدکی در یک سازمان دفاعی در شرایط عدم قطعیت

چکیده

هدف: تامین به موقع قطعات یدکی یکی از الزامات آماده بکاربودن سیستم­های دفاعی و راهکارهای افزایش سطح خدمت در یگان­های عملیاتی است. این تحقیق، مدلی برای زنجیره تامین قطعات یدکی در یک سازمان دفاعی در شرایط عدم قطعیت ارائه و حل می­کند.

روش: با توجه به اینکه مدل ریاضی پیشنهادی برای زنجیره تامین قطعات یدکی در سازمان دفاعی، از نوع مسائل پیچیده (NP-hard)‌ می‌باشد، از روش‌های فراابتکاری برای حل آن استفاده می‌شود که در زمان معقولی نسبت به روش‌های دقیق، جواب‌های نزدیک به بهینه تولید می‌کنند. در این پژوهش، از الگوریتم‌ ژنتیک چند هدفه (NSGA-II) برای حل این مدل استفاده شده است.

یافته‌ها: برای اثبات کارایی الگوريتم‌  NSGA-II، نتايج آن با نتايج حل مدل ریاضی توسط روش دقیق ایمز مقايسه شده است که نتایج نشان می‌دهد متوسط درصد اختلاف جواب الگوريتم‌ پيشنهادي با روش دقيق، کمتر از یک درصد می‌باشد. در ضمن زمان رسیدن به جواب در الگوریتم­ پیشنهادی نسبت به روش دقیق، به مراتب پائین­تر است. بنابراین الگوريتم‌ پيشنهادی، همگرا به جواب بهينه، و كارا می‌باشد.

نتیجه‌گیری: از آنجا که در مدل ریاضی مساله زنجیره تامین قطعات یدکی یک سازمان دفاعی، محدودیت­های بسیاری وجود دارد و اهداف چندگانه از جمله کمینه‌سازی هزینه و افزایش سطح پاسخ‌گویی دنبال می­شود، ابعاد این مساله دنیای واقعی بزرگ می­باشد و رسیدن به جواب بهینه با روش‌های دقیق (در زمان معقول) امکان­پذیر نیست. این موضوع، ضرورت بکارگیری روش­های فراابتکاری در چنین مسائلی را نشان می­دهد. نتایج نشان می‌دهد که متوسط زمان اجرای P31-P39 توسط نرم‌افزار ایمز حدود 2510 و توسط الگوریتم فراابتکاری NSGA-II در حدود 479 می‌باشد که نشان از کارایی بالای الگوریتم فراابتکاری نسبت به روش حل دقیق دارد.